Deur Daniël Minnaar
TREKKER-VERKOPE
Trekker verkope, ‘n goeie maatstaf van markomstandighede en die sentiment in die landbousektor, het in die eerste twee maande van vanjaar begin afneem. Trekker verkope het in Januarie met 16% jaar-op-jaar afgeneem en in Februarie met 2% jaar-op-jaar afgeneem.
EKONOMIESE GROEI
Volgens Statistieke Suid-Afrika het die ekonomie in 2022 met slegs 2% gegroei. Dit is tot ‘n groot mate te wyte aan die impak van beurtkrag in die vierde kwartaal van 2022, toe die ekonomie met 1,3% ingekrimp het. Dit was die kwartaal waarin Suid-Afrika die eerste keer in jare op fase 6-beurtkrag was.
Die ekonomie is nou weer kleiner as voor die Covid-19-pandemie. Die reële BBP het R1 146 miljard beloop, kleiner as die R1 148 miljard in die eerste kwartaal van 2020.
BBP-groei vooruitsig vir 2023 bly ook gedemp, hoofsaaklik as gevolg van die voortdurende beurtkrag, en sal na verwagtinge teen slegs 1.7% groei.
Dit is kommerwekkend aangesien materiële werkskepping tipies net plaasvind wanneer BBP-groei 3% per jaar nader. Die ekonomie groei dus nie teen ‘n voldoende tempo om langtermyn indiensneming aansienlik te bevorder nie.
INDIENSNAME
Volgens Statistieke Suid-Afrika het die werkloosheidskoers met 0.2 persentasiepunte afgeneem, van 32.9% in die derde kwartaal van 2022 tot 32.7% in die vierde kwartaal van 2022.
In die vierde kwartaal was daar 15.9 miljoen persone werksaam, terwyl 7.8 miljoen persone wat aktief na werk gesoek het, werkloos was.
In die vierde kwartaal was daar 40.5 miljoen persone in die werkende ouderdomsgroep van tussen 15 – 64 jaar, waarvan slegs 15.9 miljoen persone in diens geneem is. Vanuit die groep wat aktief na werk gesoek het, was 7.8 miljoen persone werkloos. ‘n Verdere 16.8 miljoen persone in die werkende ouderdomsgroep was as ontmoedigde werksoekers of nie-ekonomies aktief geklassifiseer.
HANDELSBALANS
Suid-Afrika se handelsbalans, die verskil tussen uitvoere en invoere in rand-waarde, het in die vierde kwartaal van 2022 weer geswaai na ‘n negatiewe balans, soos wat invoere relatief tot uitvoere toeneem.
Sedert 2019, het Suid-Afrika vir drie jaar ‘n positiewe lopende rekening gehad. Met ander woorde, daar het meer geld die land ingevloei as wat daar uitgevloei het.
In 2021 het die lopende rekening ‘n oorskot van R228 miljard behaal, terwyl die lopende rekening in 2022 ‘n tekort van R31,8 miljard aangeteken het.
Die Reserwebank skryf dit toe aan die gelyktydige afname in uitvoer weens ‘n swakker plaaslike ekonomie en ‘n afname in kommoditeitspryse, en die sterk styging in invoer danksy handel wat weer byna heeltemal is waar dit voor die pandemie was.
Dit is veral die waarde van ingevoerde produkte en dienste wat gestyg het en nie noodwendig die volume nie. Terselfdertyd het die waarde van uitgevoerde produkte gedaal.
